Watervakantie.nl heeft een missie. Wij willen zoveel mogelijk mensen kennis laten maken met het moois dat de wateren van Nederland te bieden hebben. Door gebruik te maken van ons unieke filtersysteem komt u snel en gemakkelijk uit bij uw ideale huurboot maar wellicht is het u al opgevallen dat u voor sommige boten een vaarbewijs nodig heeft.
In dit uitgebreide artikel vertellen we u wat een vaarbewijs is, waarom het verstandig is om ook wanneer u gebruik maakt van een boot waarbij een vaarbewijs niet verplicht is, toch een vaarbewijs te behalen maar bijvoorbeeld ook wat voor vaarbewijzen er zijn en hoe je er aan komt.
1. Wat is een vaarbewijs?
Net als je bij auto’s een rijbewijs nodig hebt om met een auto op de openbare weg te komen heb je voor sommige boten een vaarbewijs nodig om ermee op de openbare wateren te komen. Het vaarbewijs is dus eigenlijk een bewijs dat je over de benodigde kennis en vaardigheden beschikt om deel te nemen aan het verkeer op het water.
2. Waarom heb ik een vaarbewijs nodig?
Sommige boten vereisen wat algemene kennis met betrekking tot de regels en veiligheidsmaatregelen op het water om te zorgen dat zowel jij, als de andere bootbestuurders met een gerust hart kunnen varen en zich geen zorgen hoeven te maken over hun veiligheid.
3. Welke vaarbewijzen zijn er?
Er zijn meerder soorten vaarbewijzen. Het verschil zit hem in het soort boot dat je ermee wenst te varen, hoeveel passagiers je mee wenst te nemen en waar je wenst te varen.
- Klein vaarbewijs I
- Klein vaarbewijs II
- Groot pleziervaartbewijs
- Beperkt groot vaarbewijs I. Beroepsvaart
- Beperkt groot vaarbewijs II. Beroepsvaart
- Groot vaarbewijs B. Beroepsvaart
- Groot vaarbewijs A. Beroepsvaart
Hieronder geven we u wat meer uitleg over de vaarbewijzen voor pleziervaart.
Klein vaarbewijs
Met het klein vaarbewijs mag u varen met boten met een lengte van 15 tot en met 25 meter, motorboten korter dan 15 meter, die sneller kunnen dan 20 kilometer per uur door het water (hieronder vallen ook jetski’s en waterscooters) en bepaalde schepen die bedrijfsmatig worden gebruikt met een lengte tussen de 15 en 20 meter. Een klein vaarbewijs I is voor rivieren, kanalen en meren en als uitzondering voor de Gouwzee. Met een klein vaarbewijs II mag u varen op rivieren, kanalen, meren maar ook op de Eems/Dollard, de Waddenzee, het IJsselmeer, Markermeer en IJmeer en op de Oosterschelde en Westerschelde.
Groot pleziervaartbewijs
Het groot pleziervaartbewijs is verplicht voor boten tussen de 25 en 40 meter. Het groot pleziervaartbewijs I is voor rivieren kanalen en meren en als uitzondering voor de Gouwzee. Met een grootpleziervaartbewijs II mag u varen op alle binnenwateren.
4. Voor welke boten heb ik welk vaarbewijs nodig?
Het is niet dat er voor elke specifieke boot een apart vaarbewijs nodig is. Onderstaand overzicht maakt het wellicht iets duidelijker:
Het soort vaarbewijs (klein of groot) zegt dus iets over de lengte van de boot waarmee u wenst te varen en het cijfer (I of II) zegt iets over de wateren waar u met dit vaarbewijs op mag varen.
Geen vaarbewijsplicht maar toch een vaarbewijs
Ook wanneer u zich op het water bevindt met een boot die officieel geen vaarbewijsplicht heeft is het raadzaam om examen te doen en een vaarbewijs te behalen. Dit is niet alleen voor uw veiligheid maar zeker ook voor de andere mensen op het water.
Zodra de zon begint te schijnen kan het erg druk worden op het water, het is voor u zelf ook een fijn gevoel dat u in het bezit bent van een vaarbewijs en weet van de verkeersregels op het water.
“Zo’n 400.000 personen zijn inmiddels in het bezit van een Klein Vaarbewijs. Naar schatting valt bijna de helft hiervan niet onder de vaarbewijsplicht, maar heeft deze groep er toch voor gekozen een Klein Vaarbewijs examen af te leggen.” aldus Stichting Vamex. VAMEX staat voor Vaarbewijs- en Marifoonexamens en is de naam waaronder de Stichting Vamex opereert.
5. Waar is het vaarbewijs geldig?
Afhankelijk van het vaarbewijs waarvoor u succesvol examen heeft afgelegd, dus of een I of een II, is het vaarbewijs geldig op rivieren, kanalen, meren en de Gouwzee of indien u een klein vaarbewijs II, groot pleziervaartbewijs II bezit, op alle binnenwateren.
In vrijwel heel Europa geldt een internationaal vaarbewijs, het International Certificate of Competence, vaak afgekort tot ICC. In Nederland is Vamex verantwoordelijk voor de afgiften van deze certificaten, uiteraard mits u het bijbehorende examen succesvol weet af te ronden.
Om in het bezit te komen van een ICC, om te mogen varen buiten Nederland in Europa, dient u te slagen voor het examen voor het klein vaarbewijs I. Het International Certificate of Competence is namelijk geïntegreerd met het klein vaarbewijs I.
6. Hoe kom ik aan een vaarbewijs?
Wanneer u in het bezit wilt komen van een vaarbewijs zult u moeten beginnen bij het examen voor het klein vaarbewijs I. De andere vaarbewijzen zijn enkel te halen wanneer u over het klein vaarbewijs I beschikt.
Wat CBR is voor het autorijbewijs is Vamex voor het vaarbewijs. Dit is dan ook de stichting waar u officiële informatie kunt opvragen maar ook waar u zich direct in kunt schrijven om examen te doen voor een van de vaarbewijzen.
Examen doen voor het klein vaarbewijs
Tijdens het examen voor het klein vaarbewijs I komen de volgende vier onderdelen aan bod:
- De wettelijke bepalingen voor zover deze van belang zijn voor de veiligheid van de vaart op die wateren
- De behandeling van de voortstuwingswerktuigen; de veiligheidsmaatregelen
- De waterwegen, de omstandigheden van het vaarwater, elementaire meteorologie
- Het varen en manoeuvreren, de onder bijzondere omstandigheden te nemen maatregelen
Het examen voor het klein vaarbewijs I bevat veertig meerkeuze vragen die u in zestig minuten dient te beantwoorden. U kunt voor het klein vaarbewijs I examen maximaal 80 punten halen en u heeft 56 punten nodig om te slagen voor het examen.
Voor het klein vaarbewijs II heeft u negentig minuten de tijd om vijfentwintig vragen te beantwoorden, dit zijn overwegend meerkeuze vragen. U kunt maximaal 50 punten halen en met 35 punten bent u geslaagd voor het klein vaarbewijs II examen.
Het examen voor het klein vaarbewijs bestaat enkel uit theorie.
Examen doen voor het groot vaarbewijs
Logischerwijs komt er meer kijken bij het behalen van het groot vaarbewijs dan bij het klein vaarbewijs. Zo bestaat het examen voor het grote vaarbewijs uit een theorie én een praktijkgedeelte.
Waar u bij het examen voor het klein vaarbewijs een programma had van vier onderdelen gaat u het bij het examen voor het groot vaarbewijs hebben over maar liefst 16 onderdelen:
1. Wet en regelgeving
2. Onderdelen schip en terminologie
3. Reddingmiddelen
4. EHBO
5. Drenkeling aan boord
6. Calamiteiten
7. Onderhoud schip en eenvoudige storingen
8. Schiemanswerk
9. Onbeheerd achterlaten
10. Reisvoorbereiding
11. Techniek (motoren, aandrijvingen en dekwerktuigen)
12. Stabiliteit
13. Elektronische navigatie-instrumenten
14. Marifoon
15. Vaarproblematiek (andersoortige) schepen
16. Kompas
Het theorie examen voor het groot vaarbewijs II bestaat uit veertig vragen welke u binnen zestig minuten dient te beantwoorden. U kunt hierbij maximaal 80 punten behalen en met 56 punten bent u geslaagd.
Praktijkexamen voor groot vaarbewijs
Naast het beantwoorden van de vragen voor het theoriegedeelte, dient u ook praktijkexamen te doen voor het behalen van het groot vaarbewijs. Het praktijkexamen dient te worden afgenomen op een pleziervaartuig met een lengte tussen de 25 en 40 meter. Indien u eigen schip aan de eisen voldoet, kunt u praktijkexamen doen op uw eigen schip.
Eisen gesteld aan het examenschip en verplichte uitrusting
Eisen aan examenschip:
- Lengte minimaal 25 meter en maximaal 39,99 meter.
- Binnenboord motor waarmee tenminste 13 kilometer per uur kan worden gevaren.
- Voortgestuwd door één schroef of twee schroeven, bestuurd met één of meerdere roeren.
- Goed toegankelijk voor- en achterdek, gangboorden vrij van obstakels. Gemakkelijk en veilig aan boord kunnen lopen.
- Het schip dient schoon en goed onderhouden te zijn.
- Het schip moet zijn voorzien van een geldig ‘Certificaat van Onderzoek’ bedoeld in de Binnenvaartwet en het Binnenvaartbesluit. Dat impliceert een ‘Communautair binnenvaartcertificaat voor binnenschepen’ volgens Richtlijn 2006/87/EG. Ook wordt geaccepteerd een ‘Certificaat van Onderzoek’ afgegeven conform de Herziene Rijnvaartakte (in casu ROSR).
- Indien zich een gasinstallatie aan boord bevindt, dient deze goed gekeurd (keuringscertificaat) te zijn.
Voor de goede gang van het examen zijn daarvan de volgende onderdelen van direct belang en daarom verplicht:
- Minimaal vier trossen van voldoende lengte en van voldoende breeksterkte.
- Voldoende wrijfhouten c.q. stootkussens met voldoende lijn.
- Lenspomp.
- Vaarboom of bootshaak.
- Een voor het schip en vaarwater geschikte anker (gereed voor gebruik).
- Kleine, eenvoudige verbandtrommel, type A.
- Per opvarende een CE-gemarkeerd reddingsvest en, in geval van en self-inflating exemplaar, tijdig gekeurd door een officiële keuringsinstantie (examinatoren en gecommitteerden nemen hun eigen reddingsvest mee).
- Reddingsboei (bij voorkeur met lijn).
- Recente boekwerken en waterkaarten van het betreffende vaargebied.
- Voldoende brandblusmiddelen aan boord en juist geplaatst, deze moeten aantoonbaar goed gekeurd zijn.
- Twee marifoons.
- Geldige scheeps- en persoonlijke papieren.
- Lichten en seinmiddelen om aan de wettelijke voorschriften te kunnen voldoen (zoals vaar- en ankerlichten, ankerbal, hoorn voor het geven van manoeuvreer- en aandachtsein, blauw bord).
- Kompas, GPS of soortgelijk apparaat.
7. Wat kost een vaarbewijs?
De kosten van een vaarbewijs bestaan uit de kosten voor het examen en voor de afgifte van het vaarbewijs. Onderstaande informatie gaat er vanuit dat u in één keer slaagt voor het examen, anders zijn de kosten voor het examen uiteraard gelijk aan het aantal keer dat u examen heeft gedaan voor u geslaagd bent.
Afgiften kosten vaarbewijs
Als u geslaagd bent voor het vaarbewijs kunt u direct na afloop van het examen uw klein vaarbewijs in ontvangst nemen. De afgifte van het vaarbewijs kost u € 20,- welke u direct op locatie kunt voldoen middels een betaling met uw pinpas.
Voorbereiden op het examen voor het vaarbewijs
Op de officiële website van Vamex staan enkele tips om goed voorbereid te beginnen aan het examen. Daarnaast adviseren zij u de volgende twee boeken te lezen: Leidraad voor sloep- en motorbootvaarders van Richard Vooren en het Praktijkboek Binnenvaart
Om helemaal goed voor voorbereid te zijn raden zij aan gebruik te maken van de Examentraining Groot Motorschip van Promanent.
Boete voor varen zonder vaarbewijs
Het behalen van het vaarbewijs I kost u dus bij elkaar, mits u in één keer slaagt, € 62,00. Dit bedrag is vrij laag wanneer u het vergelijkt met de boete van € 550 die u krijgt wanneer u zonder geldig vaarbewijs vaart op een boot waarbij dat wel verplicht is.